Z tego artykułu dowiesz się:

Pierwsze konopie indyjskie pojawiły się najprawdopodobniej w Azji Środkowej, około 5 tysięcy lat p.n.e. i niedługo po tym zaczęły być stosowane do produkcji oleju. Przez dziesięciolecia wykorzystywano w tradycyjnej, chińskiej medycynie ludowej łodygi, liście i korzenie konopi, jednak teraz rezygnuje się z tego, na rzecz nasion, które w swoim składzie mają wiele biologicznie aktywnych, korzystnych dla zdrowia substancji.

Systematyka i morfologia Cannabis

Konopie należą do rzędu różowcowych (co ciekawe, do tego samego rzędu należą między innymi pokrzywowate, czy morwowate). Tworzą one rodzinę Cannabaceae, do której należy również Humulus, czyli chmiel. Rodzina ta jest niewielka, zawiera około 160 gatunków, które są zgrupowane w 11 rodzajów. Część z nich stanowią wijące się rośliny zielne o różnych rozmiarach, ale występują tu również małe drzewa. Charakterystyczne dla tych roślin są spłaszczone liście, czasami dłoniasto złożone. Gatunki należące tu są dwupienne – ich organy męskie i żeńskie występują na różnych roślinach lub jednopienne – wówczas ich organy męskie i żeńskie znajdują się na tej samej roślinie.  Cannabaceae wytwarzają liczne, drobne kwiaty. Jeśli chodzi natomiast o zapylenie, to rodzina ta należy do roślin anemogamicznych, czyli wiatropylnych – wytwarzają lekki pyłek, który łatwo jest porywany przez wiatr i kierowany na słupek kwiatów żeńskich. Powstające owoce to niełupki, pestkowce lub orzechy (te ostatnie występują u konopi siewnych).

Cannabis sativa jest silnie rozpowszechniona, może występować w większości rodzajów siedlisk.

Cannabis Sativa czy jednak Cannabis Indica?

Liczba gatunków należących do rodzaju Cannabis była i nadal jest kwestią sporną. Część naukowców wyróżnia wśród nich Cannabis sativa , Cannabis indica oraz Cannabis ruderalis. Jednak według najnowszej literatury uznaje się, że mamy do czynienia z jednym tylko gatunkiem – Cannabis sativa, który występuje w 2 odmianach: Cannabis sativa subsp. indica i Cannabis sativa subsp. sativa. Niektóre źródła donoszą o trzeciej odmianie W związku z tym opis będzie odnosił się do całego gatunku Cannabis sativa.

Konopie na tle zachodzącego słońca

Gdzie naturalnie można spotkać konopie?

Cannabis sativa jest silnie rozpowszechniona, może występować w większości rodzajów siedlisk. Jest gatunkiem jednorocznym. Uprawia się ją jednak głównie w Indiach, Meksyku, Azji Południowo- Wschodniej, czy w Tajlandii, jednak w regionach ciepłych i względnie wilgotnych rośnie ona dziko. Jej krzewy zwykle dorastają maksymalnie do 6 metrów, charakteryzują się długimi i wąskimi liśćmi, które są rozmieszczone na rozłożystych gałęziach. Kwiaty rozwijają się w węzłach (są to zgrubiałe fragmenty łodygi, z których zazwyczaj wyrastają liście), a następnie pną się w górę łodygi.

Jak wygląda uprawa Cannabis w warunkach kontrolowanych?

Uprawę można prowadzić na różne sposoby, jednak najpopularniejsze są: bezpośredni wysiew do ziemi albo  uprawa hydroponiczna (jest to typ uprawy, gdzie rośliny hoduje się na płynnej pożywce zawierającej wszystkie niezbędne składniki mineralne). Nasiona konopi kiełkują w różnym tempie; czas ten zależy od wielu różnych czynników, m.in. temperatury, świeżości nasion, czy od odmiany. Po osiągnięciu odpowiedniej wielkości można sztucznie wprowadzić roślinę w stan kwitnienia – warunkiem jest zachowanie 12 godzinnego, nieprzerwanego okresu ciemności. Jednak równie dobrze możemy doprowadzić do powrotu do fazy wegetatywnej: wtedy rośliny potrzebują co najmniej 18 godzin ciagłego naświetlenia. W przypadku roślin jednopiennych jako pierwsze zwykle wyrastają osobniki męskie, jednak jeśli zależy nam na produkcji związków biologicznie aktywnych (kannabinoidy, terpeny) bardziej cenione są rośliny żeńskie.

Uprawa w warunkach kontrolowanych, pozwala nam całkowicie „zarządzać” cyklem życia rośliny. Dzięki temu mamy również bezpośredni wpływ na ilość, ale i jakość powstającej biomasy.

Plantacja konopi

Jakie warunki możemy kontrolować podczas takiej uprawy?

  1. Temperatura. Jej dobór jest zależny w dużej mierze od warunków temperaturowych w miejscu, w którym pobraliśmy pierwotny materiał roślinny. Większość Cannabis preferuje temperatury rzędu 20-30 stopni C. Dla wielu gatunków temperatury rzędu 20-25 stopni będą optymalne w okresie wzrostu wegetatywnego, a temperatury powyżej 25 stopni w trakcie kwitnienia.
  2. Częstotliwość podlewania. Ten parametr tyczy się klasycznej uprawy w ziemi i zależy od stadium rozwoju rośliny i wielkości naczynia hodowlanego. Rośliny, niedługo po skiełkowaniu powinny być regularnie zwilżane, nie powinno się dopuszczać do obeschnięcia liści. Jest to bardzo ważne, ponieważ w początkowych etapach wzrostu korzenie nie są dostatecznie silnie rozwinięte, żeby pobierać odpowiednią ilość wody. Natomiast konopie są dość dobrze przystosowane do wysokich temperatur i małej dostępności wody, dlatego trzeba uważać, by nie przelać roślin.
  3. Światło. Jest to niezwykle istotny parametr, ponieważ bezpośrednio wpływa na zachodzenie fotosyntezy. Zatem wpływa ono też na ilość powstającej biomasy. W uprawie Cannabis można stosować różne rodzaje światła: wysokoprężne lampy sodowe, diody elektroluminescencyjne, czy lampy metalohalogenowe.
  4. Stężenie dwutlenku węgla. W odpowiednio zaprojektowanym pomieszczeniu uprawnym jesteśmy w stanie kontrolować skład powietrza. Fizjologicznie, zwiększenie stężenia dwutlenku węgla zwiększa u większości roślin intensywność jego asymilacji i w konsekwencji nasila fotosyntezę, jednak tylko do pewnego poziomu. Zbyt duże stężenie dwutlenku węgla nie będzie korzystne dla roślin i może doprowadzić do niedoboru innych składników, np. azotu. Dowiedziono doświadczalnie, że zwiększenie stężenia dwutlenku węgla, zwiększa plony konopi nawet o 30%.
    Zatem w pomieszczeniu uprawnym musimy zapewnić właściwą cyrkulację powietrza. 
  5. Sole mineralne: odpowiednie stężenie azotu warunkuje wzrost wegetatywny, jego stężenie powinno zostać obniżone gdy chcemy wprowadzić roślinę w fazę kwitnienia. Stosunkowo wysokie stężenie fosforu stymuluje wczesne pojawianie się korzeni, a odpowiedni poziom potasu wpływa na kiełkowanie.

Podsumowanie

Podsumowując – konopie pomimo swojej niekoniecznie dobrej sławy, są niezwykle ciekawymi i bardzo użytecznymi roślinami, o czym niejednokrotnie jeszcze napiszę. Zważywszy na stosunkową łatwość jej uprawy w warunkach kontrolowanych, roślina ta mogłaby być stosowana w wielu gałęziach przemysłu i liczę na to, że podejście do niej z roku na rok będzie coraz bardziej pozytywne oraz, że przestaniemy jako społeczeństwo postrzegać ją tylko i wyłącznie jako uzależniający narkotyk.

Mikrobiolog, bioanalityk, młody naukowiec z zamiłowaniem do fizjologii roślin i ziołolecznictwa. Studentka kryminologii otwarta na wszelkie naukowe (i mniej naukowe) dyskusje.

Izabela Zaprawa

Źródła:

Xu, Zhenghao, and Meihua Deng. „Cannabaceae.” Identification and Control of Common Weeds: Volume 2. Springer, Dordrecht, 2017. 119-124.

Farag, Sayed, and Oliver Kayser. „The cannabis plant: botanical aspects.” Handbook of Cannabis and Related Pathologies. Academic Press, 2017. 3-12.

Thomas, Brian F., and Mahmoud Elsohly. The analytical chemistry of cannabis: Quality assessment, assurance, and regulation of medicinal marijuana and cannabinoid preparations. Elsevier, 2015.

SeedWeed_popup